Ulat ni Niel Gabrielle T. Pito
Sa gitna ng luntiang kagubatan ng Timog-Silangang Asya, isang kakaiba at kahanga-hangang bulaklak ang namumukod-tangi—ang Rafflesia, isang mala-halimaw ngunit makapigil-hiningang sagisag ng biodiversity sa rehiyon. Sa Los Baños ay matatagpuan ito sa Mt. Makiling, partikular na ang Rafflesia panchoana, sa pangangalaga ng University of the Philippines Los Baños (UPLB).
Tuwing Semana Santa ay isinasagawa ng UPLB Makiling Center for Mountain Ecosystems (MCME) ang Make It Makiling upang isulong ang pagpapahalaga at pagprotekta sa mga kagubatan at mga yamang lupa na matatagpuan dito, katulad ng Rafflesia.
Sa kabila ng laki at mala-panggabing samyo nito, marami pa rin ang hindi nakakaalam na ang Rafflesia arnoldii ay isa sa mga pinaka-kakaibang bulaklak sa mundo—hindi lamang dahil sa laki nito, kundi dahil na rin sa uri ng pamumuhay nito bilang isang parasitikong halaman.
Endemiko sa mga kagubatan ng Timog-Silangang Asya, kabilang ang Pilipinas, ang Rafflesia ay namumuhay na walang chlorophyll—hindi nito kayang mag-photosynthesize tulad ng karamihan sa mga halaman. Sa halip, kinukuha nito ang lahat ng nutrisyon at suporta mula sa halamang host na Tetrastigma.
Ayon sa mga pag-aaral, ang Rafflesia arnoldii ang partikular na uri na may pinakamalaking bulaklak sa buong mundo, umaabot sa higit 1 metro ang diyametro at maaaring tumimbang ng 7 kilos. Ngunit sa kabila ng laki nito, ang mismong kabuuan ng halaman ay hindi madaling makita, dahil ang bulaklak lamang nito ang lumilitaw sa ibabaw ng lupa. Sa loob ng 24–48 na oras matapos mamukadkad, nagsisimula na itong mabulok—isang paalala sa panandaliang buhay ng isang mala-epikong nilalang ng kalikasan.
Ngunit kasabay ng pagkamangha sa bulaklak na ito ay ang lumalalang banta sa kanyang pag-iral. Ayon sa mga eksperto, ang pagkalbo ng kagubatan at ilegal na pangungulekta ay ilan lamang sa mga dahilan kung bakit unti-unting nawawala ang mga natural na tirahan ng Rafflesia. Dahil sa matinding dependency nito sa host plant na Tetrastigma, bawat pagkawala ng isang host ay katumbas ng pagkawala ng isang Rafflesia—isang koneksyon na nagpapakita kung gaano kahalaga ang ugnayan ng mga organismo sa kalikasan.
Sa kabila ng pagiging sentro ng Rafflesia diversity sa buong mundo, ang Pilipinas ay kulang pa rin sa isang komprehensibong pambansang plano para sa konserbasyon ng mga species nito. Hindi tulad ng mga kalapit-bansa gaya ng Malaysia at Indonesia na may mga itinatag na protektadong lugar at aktibong programa para sa Rafflesia, ang Pilipinas ay umaasa pa rin sa mga lokal na inisyatiba at pananaliksik ng mga siyentipiko at komunidad upang mapanatili ang mga natitirang populasyon ng bulaklak na ito.
Ayon sa isang ulat mula sa FlipScience, “Compared to countries like Malaysia — which has conservation programs and initiatives to increase the involvement of indigenous groups in Rafflesia conservation — the Philippines has no national conservation plan for the plant.”
Ang kakulangan ng pambansang estratehiya ay nagpapalala sa banta ng pagkaubos ng Rafflesia sa bansa, lalo na’t maraming species nito ang matatagpuan lamang sa iisang isla at lubhang umaasa sa host plant. Bagama’t may mga pagsisikap mula sa mga lokal na siyentipiko at komunidad, tulad ng mga pananaliksik nina Obico at Pelser, ang kawalan ng mas malawak na suporta mula sa pamahalaan ay nagiging hadlang sa mas epektibong konserbasyon.
Sa mga kalapit-bansa, ang Malaysia ay may mga itinatag na protektadong lugar tulad ng Gunung Gading National Park at Rafflesia Forest Reserve na partikular na nilikha upang pangalagaan ang Rafflesia. Ang Indonesia naman ay may mga programa na naglalayong protektahan ang mga natural na tirahan ng Rafflesia at isulong ang edukasyon ng publiko hinggil sa kahalagahan nito.
Bagaman marami pa ang dapat tuklasin tungkol sa siklo ng buhay ng Rafflesia, ang pagtutok sa proteksyon ng mga kagubatan at host plants nito ay mahalagang hakbang upang mapanatili ang kanilang presensya sa ating likas-yaman. Higit pa sa pagiging pambihirang tanawin, ang Rafflesia ay simbolo ng kahinaan at kahalagahan ng kalikasan—na nangangailangan ng ating pagkalinga at pangangalaga.
Mga Sanggunian:
ABC News. (2023, September 22). World’s largest flower in danger of extinction, scientists warn. https://abcnews.go.com/ABCNews/worlds-largest-flower-danger-extinction-scientists-warn/story?id=103380940
Ellis, E. (2023, July 12). Philippines research offers hope for conserving enigmatic Rafflesia plants. Mongabay. https://news.mongabay.com/2023/07/philippines-research-offers-hope-for-conserving-enigmatic-rafflesia-plants/
FlipScience.ph. (n.d.). Philippines lags behind in Rafflesia conservation compared to neighbors. https://www.flipscience.ph/plants-and-animals/rafflesia-conservation-philippines/
Pelser, P. B., Barcelona, J. F., Nickrent, D. L., et al. (2017). Genetic diversity and structure in the Philippine Rafflesia lagascae complex (Rafflesiaceae) inform its taxonomic delimitation and conservation. PhytoKeys, 84, 67–87. https://www.researchgate.net/publication/319943056
Obico, J., & Pelser, P. (2017). Genetic diversity and structure in the Philippine Rafflesia lagascae complex (Rafflesiaceae) inform its taxonomic delimitation and conservation. American Journal of Botany. https://bsapubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ajb2.16267
University of the Philippines Office of the Vice President for Academic Affairs. (2024, January). A majority of world’s largest flowers teeter on the edge of extinction. https://ovpaa.up.edu.ph/2024/01/a-majority-of-worlds-largest-flowers-teeter-on-the-edge-of-extinction
University of Oxford. (2023, September 21). Researchers issue urgent call to save world’s largest flower from extinction. https://www.ox.ac.uk/news/2023-09-21-researchers-issue-urgent-call-save-world-s-largest-flower-rafflesia-extinction
Obico, J. J. A., Pelser, P. B., et al. (2024). Endemism and environmental predictors of the distribution of Philippine Rafflesia species using species distribution modeling. American Journal of Botany. https://bsapubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ajb2.16267